Stille wateren, diepe gronden

“Wat kun je rustig blijven bij dit soort dingen!” zei een vriendin ooit tegen mij toen ze mij belde bij een emotioneel noodgeval. De precieze omstandigheden zijn niet belangrijk, maar de situatie was wel erg emotioneel voor haar. Zelf heb ik altijd problemen gehad met emoties. Ik vond ze maar lastig, verwarrend en vervelend. Ik kon er niet veel mee. Herkennen van mijn eigen emoties vond ik lastig, laat staan die van een ander. Echter door sociale camouflage ben ik gaan letter op uiterlijke kenmerken van emoties bij andere mensen. Huilen, luid praten, lachen, nerveus bewegen of praten enzovoorts. Dat hielp mij ten dele om emoties van andere te herkennen en er sociaal acceptabel op de reageren.

Maar ja, doordat ik niet veel met emoties kon sloeg ik ze ook wel eens gewoon over. Tijdens gesprekken met vriend(in)en die ergens emotioneel op reageren en het met mij aan het bespreken waren, ben ik vaak degene die de feiten op tafel probeert te krijgen. Dit lijkt misschien ongevoelig, maar dat is het niet. Ik probeer er achter te komen in die gesprekken wat de emotie heeft los gemaakt. Waarom reageert iemand op bepaalde dingen zoals ze reageren?

Dit leidde vaak tot inzicht bij de ander dat waar ze zich zo emotioneel over voelen niet echt het probleem is wat er speelt. Of dat ze misschien te heftig gereageerd hebben. Vaak probeer ik de feiten in een ander daglicht bij de ander naar voren te brengen en daarmee ze te kalmeren zodat ze weer normaal kunnen nadenken over dingen.

Emoties herkennen is lastig

Klinkt misschien raar, onbegrijpelijk zelfs, maar het is toch echt een ding; emoties bij jezelf herkennen is best lastig. Misschien hangt het samen met ondergevoelig zijn voor van alles en nog wat, misschien is het gewoon omdat emoties het tegenovergestelde zijn van ratio. Zelf ben ik een rationeel mens; ik probeer alles te beredeneren. Als het logisch is (voor mij), kan ik er iets mee. Als dat het echter niet is, wordt het voor mij al snel lastig om mee om te gaan.

Het heeft mij de nodige tijd gekost om mijn eigen emoties te herkennen en toe te staan er te zijn. Omdat ze voor mij zo verwarrend waren stopte ik ze vaak snel weg. Gewoon omdat dat eenvoudiger voor mij was om met ze om te gaan. Dit is een zeer slechte manier om met je emoties om te gaan (weet ik uit ervaring) en heeft in het verleden vaak genoeg tot problemen geleid. Vandaag de dag probeer ik mijn emoties meer ruimte te geven en ze te ervaren. Dit is voor mij een bewuste actie als ik merk dat ze me dwars zitten. Anders laat ik nu meer en meer zien aan de mensen om me heen hoe ik me voel. Nu ik ze zelf beter herken kan ik dat ook doen.

Eerst actie, dan reactie

In mijn leven heb ik helaas de nodige ongelukken mee gemaakt. Ik ben er zelf meestal goed vanaf gekomen, geen trauma’s aan overgehouden of dergelijke. Wel viel me op, als ik terug dacht aan die gevallen, dat ik eigenlijk in noodsituaties eerst handel en daarna pas “ervaar” wat die situatie met me doet. Dat is voor mij een natuurlijke reactie en heeft niet direct met ASS of Asperger te maken denk ik, maar wel dat mijn emoties pas later komen. Bijvoorbeeld als ik een ongeval een paar uur later met een buurvrouw sta te bespreken; dan in eens begin ik te trillen en “schrik” ik nog even.

Een aantal jaar geleden zou ik dit gevoel wegdrukken en negeren. Nu onderdruk ik het gevoel nog wel in gezelschap, maar laat het naar buiten komen als ik alleen ben of onder mensen die ik vertrouw. Het vertraagd reageren om dingen die gebeurd zijn kan op allerlei situatie van toepassing zijn.

Diepe gronden

Afgelopen anderhalf jaar heb ik veel nagedacht. Ik heb veel nagedacht over hoe ik nu eigenlijk in elkaar steek. Probeer mijn eigen gedrag te doorgronden en te begrijpen. Mogelijk uit te leggen aan mensen om me heen. Dit lukt me nu steeds beter. Zeker ook omdat ik er diep over nadenk (soms). Ik probeer verklaringen te vinden voor gedrag wat andere mensen opvalt. Ik probeer open en eerlijk te zijn over mijn ASS, en aan te geven dat je me alles kunt vragen. Of je antwoord krijgt hangt er natuurlijk van af. Maar voor hulpverleners probeer ik altijd een uitleg te vinden hoe dingen werken in mijn hoofd.

Uitleggen helpt mij ook weer te leren over autisme. Dat heeft mij ook weer dingen geleerd over hoe er tegen mij word aangekeken door mensen zonder ASS. Verrassend verhelderend soms! Ik ben benieuwd of er mensen zijn die hetzelfde ervaren; sterke ratio en minder emoties? Rationeel blijven in emotionele situaties? En/of moeite hebben met het (h)erkennen van je eigen emoties?