Beelddenker

Ik ben een beelddenker. Veel mensen met autisme zijn beelddenkers. Als iemand iets verteld zie ik dat in mijn hoofd gebeuren. Zo kan het soms gebeuren dat ik begin te lachen om iets wat iemand verteld, omdat het in mijn hooft een grappig filmpje oplevert.

Beelddenken is niet uniek voor mensen met autisme, veel mensen doen het. Maar bij mensen met autisme is het vaak een effectief middel om iets uit te leggen. Als je een autist iets wilt uitleggen is gebruik maken van afbeeldingen of video’s een goed hulpmiddel. Door gebruik te maken van deze visuele hulpmiddelen worden situaties vaak sneller duidelijk dan wanneer je alleen woorden gebruikt.

Pictos

Vaak zien je als je schema’s voor autisten bekijkt dat er gebruik gemaakt word van zogenaamde pictos. Dit zijn (vaak) kleine, duidelijk herkenbare afbeeldingen. Het grote voordeel van deze afbeeldingen is dat ze duidelijk een actie overbrengen zonder afleidingen.

Autisten focussen snel op details. Als een afbeelding veel details bevat, wordt een autist door de details afgeleid en focust niet meer op wat de afbeelding betekend. Te veel details kan zorgen voor onrust en onduidelijkheid. Daarom dat pictos vaak klein en abstract zijn.

Deze pictos spelen ook in op het feit dat een autist al denkt in beelden en daarom vaak stappen beter kan volgen als ze in beelden gegeven worden.

Beelddenken van dag tot dag

Alles wat je denkt in beelden zien is misschien onvoorstelbaar, maar zo werkt het wel. Bijna alles zie ik in mijn hoofd gebeuren. Dit is soms lastig. Als ik over een probleem nadenk, kan het zijn dat ik door iets in het “filmpje” wordt afgeleid.

Zo kan ik nadenken over een situatie die is gebeurd met iemand. Een gesprek over iets. Dan zie ik diegene voor me, pratend, en probeer ik het gesprek in mijn hoofd weer te volgen. Vervolgens zie ik een bepaald iets op de achtergrond en focus hier onbewust op. Het voorwerp brengt weer eigen herinneringen met zich mee. Bijvoorbeeld een plant die ik eens eerder gezien heb bij iemand anders of in een andere situatie. En voor ik het weet zit ik met mijn gedachten ergens anders.

Dan moet ik mezelf weer terugroepen naar het moment waar ik orgineel over nadacht. Lastig. Dat kost extra energie en daarom dat ik soms wat meer tijd nodig heb om gebeurtenissen te verwerken of om te reageren op een vraag. Ik heb mezelf wel geoefend om me niet al te snel te laten afleiden en mijn aandacht bij het onderwerp te houden. Maar als ik moe ben, of overprikkelt, dan is dat een stuk lastiger.

Hulpmiddel bij nadenken

Beelddenken heeft ook positieve kanten. Ik weet nog dat ik mijn eindexamen zat te maken op de middelbare school. Natuurkunde geloof ik. Tijdens het examen sloot ik mijn ogen om na te denken over een vraag en “bladerde” ik door het natuurkunde boek in mijn hoofd. Ik visualiseerde het boek in mijn gedachten en zocht naar het antwoord. In mijn gedachten zag ik de pagina weer voor me, met de formule die ik nodig had.

Dit beeld in mijn hoofd was niet 1 op 1 hetzelfde als het werkelijke boek. Ik heb geen fotografisch geheugen! Maar de formule klopte en het antwoord was correct. Het beeld hielp me het antwoord te vinden in mijn gedachten.

Ik merk dat dit vaker voorkomt in mijn gedachten. Als ik iets terug probeer te halen wat ik gelezen heb, denk ik terug aan het boek of iets dergelijks en blader er in mijn gedachten doorheen. Als ik terug denk aan een gesprek, maak ik een voorstelling van de persoon met wie het gesprek was en wat ze zeiden. Als ik een probleem wil oplossen in mijn werk probeer ik het me visueel voor te stellen.

Het uittekenen van een probleem kan ook goed helpen bij het begrijpen. Door uit te tekenen wat er speelt, kan het een stuk duidelijker worden voor mezelf, maar ook voor andere. Deze techniek is natuurlijk niet alleen voor autisten, maar ook voor niet-autisten een handig hulpmiddel om problemen te begrijpen en op te lossen. En het hoeft geen meesterwerk te zijn, als het maar duidelijk is voor jezelf.

Comedie

Hoewel dingen als sarcasme voor veel autisten niet goed begrepen wordt, zijn beeldgrappen vaak wel in 1 keer te snappen. Dit zie ik ook wel terug in verschillende Facebook groepen waar autisten smakelijk kunnen lachen om dagelijkse dingen die in onze ogen vreemd zijn. Of die met een kleine aanpassing in eens heel grappig zijn.

Bijvoorbeeld, een poppen arm die op een straat ligt is een:

Nog wat voorbeelden:

En zo zijn er meer dingen die je van dag tot dag tegen kunt komen die er in gedachten van een autist echt anders kunnen zijn dan je in eerste instantie zou denken. Duidelijkheid boven alles; als je iets wilt uitleggen aan een autist is het misschien handig om het visueel te maken. Gebruik niet te veel details want daarin kunnen we ons verliezen.

Niet elke autist is gelijk. Zelf heb ik bijvoorbeeld geen moeite met sarcasme of met beeldspraak. Maar met zogenaamde “stille hints” kan ik weer helemaal niets. Liever heb ik dat iemand iets bot tegen me zegt, dan om de zaken heen draait. Vertel me waarop het staat. Vertel me als ik je stoor of dat je me graag mag. Eerlijkheid boven alles.

Ik ben een sociale kluns soms, maar ik waardeer het als je gewoon zegt waarop het staat. Natuurlijk hoeft dat niet altijd bot, maar ik heb duizend keer liever duidelijkheid dan dat ik moet puzzelen wat je bedoeld.